Yên Bái là một trong 13 tỉnh vùng núi phía Bắc, nằm giữa 2 vùng Đông Bắc và Tây Bắc, với 9 đơn vị hành chính (1 thành phố, 1 thị xã và 7 huyện) với tổng số 173 xã, phường, thị trấn (150 xã và 23 phường, thị trấn); trong đó có 26 xã vùng cao thuộc huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải (đồng bào Mông chiếm trên 80%) nằm trong 61 huyện nghèo, đặc biệt khó khăn của cả nước và 123 xã khu vực II, III được đầu tư hỗ trợ theo các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước. Tổng diện tích đất tự nhiên toàn tỉnh là 688.767,3 ha; trong đó tổng diện tích đất có rừng (bao gồm cả diện tích rừng trồng chưa thành rừng) tính đến hết ngày 31/12/2019 là 462.291,4 ha; độ che phủ rừng đạt 63%.

Dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sản xuất lâm nghiệp Yên Bái đã có những bước chuyển biến quan trọng từ lâm nghiệp truyền thống sang lâm nghiệp xã hội và là một trong những ngành có vị trí quan trọng trong định hướng phát triển kinh tế xã hội của tỉnh, lợi ích kinh tế từ rừng được khẳng định. Công tác bảo vệ, phát triển rừng ngày càng được xã hội hóa, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương, góp phần xóa đói, giảm nghèo, tăng trưởng kinh tế. Rừng đã và đang giữ vai trò to lớn cho phòng hộ, chống xói mòn và bảo vệ môi trường sinh thái của tỉnh.

Trong giai đoạn tới với mục tiêu nâng tỷ lệ che phủ rừng lên 65%, song song với công tác phát triển rừng thì công tác bảo vệ rừng luôn được quan tâm hàng đầu nhằm duy trì diện tích rừng hiện có. Trong những năm qua, các Ban quản lý rừng phòng hộ, đặc dụng, Ủy ban nhân dân xã được giao quản lý phần lớn diện tích rừng và đất lâm nghiệp toàn tỉnh, hàng năm tổ chức giao khoán bảo vệ bình quân trên 200 nghìn ha rừng các loại (trong đó diện tích do Ủy ban nhân dân xã quản lý trên 100 nghìn ha). Các tổ chức đã thực hiện công tác giao khoán bảo vệ rừng cho các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thôn bản quản lý bảo vệ thông qua hợp đồng khoán bảo vệ rừng hàng năm, bước đầu góp phần nâng cao nguồn thu nhập cho người dân địa phương tại chỗ tham gia bảo vệ rừng. Tuy nhiên, công tác khoán bảo vệ rừng vẫn còn nhiều bất cập, có nơi rừng chưa được bảo vệ tốt, vẫn còn hiện tượng bị rút ruột; tình trạng khai thác, chặt phá, lấn chiếm đất rừng trái phép vẫn còn xảy ra, rừng trồng mới kém chất lượng, năng suất chưa cao.

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng và đất lâm nghiệp, phát huy bản sắc văn hóa cộng đồng của đồng bào dân tộc thiểu số sống gần rừng, đảm bảo tính công khai, minh bạch, có sự tham gia của các thành viên trong cộng đồng; tạo sự đồng thuận của người dân địa phương trong công tác bảo vệ và phát triển rừng; từng bước tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác bảo vệ rừng, góp phần thực hiện tốt các cơ chế chính sách của Trung ương, địa phương, đặc biệt là việc thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng trong thời gian tới, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Yên Bái đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành văn bản số 300/SNN-CCKL ngày 06/3/2020 để hướng dẫn giao khoán bảo vệ ổn định, lâu dài diện tích rừng phòng hộ, tự nhiên sản xuất, rừng trồng phòng hộ chuyển sang sản xuất... chưa giao, cho thuê hiện do Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã quản lý cho cộng đồng dân cư thôn, bản trên địa bàn tỉnh Yên Bái.

Song song với việc tham mưu ban hành hướng dẫn, tháng 6/2020 Chi cục Kiểm lâm tỉnh cũng phối hợp với Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh tổ chức 20 lớp tuyên truyền tập huấn về quản lý, giao khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư gắn với với chi trả dịch vụ môi trường rừng cho trên 1.000 người là Lãnh đạo UBND xã, cán bộ địa chính nông lâm, kiểm lâm địa bàn, trưởng thôn, bản, tổ trưởng tổ bảo vệ rừng trên địa bàn các huyện, thị xã có diện tích rừng đang thực hiện giao khoán bảo vệ. Hiện các địa phương đã bước đầu tổ chức triển khai thực hiện, trong đó tập trung vào xây dựng và hoàn thiện hồ sơ khoán bảo vệ cho cộng đồng dân cư thôn, bản. Tính đến thời điểm hiện tại, Ủy ban nhân dân các xã đã tổ chức giao khoán trên 40 nghìn ha rừng hiện đang quản lý cho 315 cộng đồng dân cư thôn, bản trên địa bàn để triển khai quản lý, bảo vệ theo đúng quy định.